พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ 2. สุเมธกถา
[54] เมื่อเรานอนอยู่ที่พื้นดิน มีความคิดอย่างนี้ว่า
เราเมื่อต้องการอยู่ ก็พึงเผากิเลสเราได้ ในวันนี้
[55] (แต่)จะมีประโยชน์อะไรแก่เรา
ที่จะรู้แจ้งพระธรรมในศาสนานี้ โดยเพศที่คนอื่นไม่รู้จัก
เราจักบรรลุพระสัพพัญญุตญาณ พ้นแล้ว
พึงปลดเปลื้องมนุษย์พร้อมทั้งเทวดา
[56] จะมีประโยชน์อะไรแก่เรา
ที่เป็นผู้ชายเห็นกำลังความสามารถ
จะข้ามพ้นแต่เพียงผู้เดียว
เราจักบรรลุพระสัพพัญญุตญาณ
ช่วยมนุษยโลกพร้อมทั้งเทวโลกให้ข้ามพ้นด้วย
[57] ด้วยอธิการ(คือกุศลอันยิ่งใหญ่) นี้
ที่เราได้ทำแล้วในพระพุทธเจ้า ทรงเป็นสูงสุดแห่งบุรุษ
เราจะบรรลุพระสัพพัญญุตญาณ
จะช่วยหมู่ชนเป็นอันมากให้ข้ามพ้น
[58] เราจักตัดกระแสสังสารวัฏ1 ทำลายภพทั้ง 32
แล้วขึ้นสู่ธรรมนาวา3(เรือคือธรรม)
ช่วยมนุษยโลกพร้อมทั้งเทวโลกให้ข้ามพ้น
[59] อภินิหารย่อมสำเร็จได้เพราะธรรม 8 ประการ
ประชุมพร้อมกัน คือ ความเป็นมนุษย์ 1
ความสมบูรณ์ด้วยบุรุษเพศ 1
เชิงอรรถ :
1 กระแสสังสารวัฏ ในที่นี้หมายถึง กำเนิด คติ วิญญาณฐิติ สัตตาวาส 9 หรือกระแสตัณหา (ขุ.พุทฺธ.อ.
58/139)
2 ภพทั้ง 3 ได้แก่ กามภพ รูปภพ อรูปภพ (ขุ.พุทฺธ.อ. 58/139)
3 ธรรมนาวา ได้แก่ อริยมรรคประกอบด้วยองค์ 8 (ขุ.พุทฺธ.อ. 58/139)
